وزیر جهاد کشاورزی:
بدون داشتنِ کشاورزی دانش بنیان امکان نو شدن کشاورزی نیست

بخش کشاورزی برای تحقق امنیت غذایی و بهرهبرداری پایدار از منابع باید “پویا و دانش بنیان” باشد.
وزیر جهاد کشاورزی در پیامی به هشتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار تاکید کرد: تحولات و تغییرات شتابنده و گوناگون محیط پیرامونی بخش کشاورزی ایجاب میکند که این بخش برای تحقق اهداف خود به ویژه در زمینه امنیت غذایی، بهره برداری پایدار از منابع و خوداتکایی در تولید محصولات کشاورزی هر لحظه آماده نو شدن و پوست اندازیهای زیربنایی باشد و این امر مهم بدون برخورداری از یک بخش کشاورزی «پویا و دانش بنیان» امکان پذیر نیست.
به گزارش دهقان نیوز به نقل از ایانا، متن پیام دکتر کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی در افتتاحیه هشتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار بدین شرح است:
جامعه کشاورزی، روستاییان و عشایر ایران، در بستری از عوامل و متغیرهای گوناگون اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و سیاسی به تولید محصولات کشاورزی همت می گمارند. تحولات و تغییرات شتابنده و گوناگون محیط پیرامونی بخش کشاورزی ایجاب میکند که این بخش برای تحقق اهداف خود به ویژه در زمینه امنیت غذایی، بهره برداری پایدار از منابع و خوداتکایی در تولید محصولات کشاورزی که از مقولههای موثر در اقتدار و امنیت ملی به شمار میرود هر لحظه آماده نو شدن و پوست اندازیهای زیربنایی باشد.
بدون شک این امر مهم بدون برخورداری از یک بخش کشاورزی «پویا و دانش بنیان» امکان پذیر نیست.
در چنین شرایطی، « نظام آموزش و ترویج کشاورزی» با رسالت «توسعه سرمایه های انسانی و اجتماعی» حال و آینده بخش کشاورزی به خصوص «جوانان روستایی و عشایری»، وظیفه خطیر راهبردی «مدیریت دانش» در بخش کشاورزی را عهده دار است. آنچه نظامِ ملی نوآوری کشاورزی را سامان میبخشد، «ارتباط نظاممند عرصه اندیشه و عمل» است. در یک برهه از زمان، اقدامات و ابتکارات بومی عرصه عمل ترویج نیازمند اندیشهورزی نظریهپردازان است و در برههای دیگر، نظریهپردازیها نیازمند محک تجربه در میدان عمل است که این امر مهم با تسهیل ارتباط تنگاتنگ بین بخشهای اجرایی، پژوهشی، دانشگاه ها و دیگر کنشگران، میتواند به شکل مطلوب تری محقق گردد.
ضمن تشکر از برگزار کنندگان «هشتمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار» امیدوارم این رویداد مهم علمی به عنوان محملی برای تبادل تجارب و اندیشههای اساتید، پژوهشگران و دیگر دستاندرکاران نظام آموزش و ترویج کشاورزی، زمینه نظریه پردازی برای مواجهه فعال این نظام با تحولات روزافزون پیرامونی برای تحقق توسعه پایدار بخش کشاورزی و جامعه روستایی و عشایری را فراهم کند.
مشاور وزیر و مدیر کل دفتر امور استانهای وزارت جهاد کشاورزی، سرمایه گذاری در بخش کشاورزی را از عوامل تامین امنیت غذایی کشور دانست.

به گزارش روستانیوز به نقل از روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، مهندس محمدرضا قدسی در سفر به این استان و در بازدید از سایت ۲۳ هکتاری گلخانه صادق آباد دهگلان گفت: تولید عامل اصلی ایستادگی در برابر ترفند دشمنان است بنابراین سرمایه گذاری برای افزایش تولید محصولات کشاورزی، امنیت غذایی کشور را تامین می کند.
وی یادآور شد: کسانی که در جهت افزایش تولید سرمایه گذاری می کنند، برای امنیت کشور کار می کنند که هیچ عبادتی از این بالاتر نیست.
مدیر کل دفتر امور استان های وزارت جهاد کشاورزی به نوسانات ارز اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز نوسانات ارزی به عنوان یک مشکل بزرگ آرامش را از مردم گرفته است و برخی افراد در داخل و خارج، قصد ندارند کمک کنند تا تولیدات کشور به یک ثبات پایدار برسد.
قدسی با بیان این که امروزه با توجه به شرایط سخت ایجاد شده در کشور و تحریم های ظالمانه تحمیلی از سوی دشمنان، اقدام برای تولید بسیار مهم است، بیان داشت: افزایش تولیدات از جمله تولیدات بخش کشاورزی بویژه در استان های مرزی همچون کردستان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان دارای اهمیت بسزایی است.
وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه با وجود ترفندهای زیاد دشمن به دلیل درایت و همت بلند تولید کنندگان بخش کشاورزی همه مکر و ترفندها با شکست مواجه شده است.
این مقام مسئول ضمن اظهار خشنودی از فعالیت سایت ۲۳ هکتاری گلخانه صادق آباد گفت: در حال حاضر با فعالیت این سایت بالغ بر ۲۰۰ خانوار بهره مند هستند و برای آنها شغل ایجاد شده است، با سرمایه گذاری برای احداث و فعالیت این سایت، مطمئن باشید جهادی که شما انجام می دهید جزو جهادهای اصلی است، نه آن جهادی که ما به حکم وظیفه، انجام می دهیم.
قدسی خطاب به سرمایه گذاران سایت ۲۳ هکتاری گلخانه صادق آباد اظهار داشت: شما در حال حاضر وظیفه سنگینی بر دوش دارید که جزو یک خدمت رسانی بزرگ محسوب می شود، ما نیز در جهاد کشاورزی هر کاری که از دست کارکنان و مجموعه همکاران بربیاید، هیچ کوتاهی نمی کنیم و در مسیر بودجه و اعتبارات نیز در صورت نیاز برای فازهای بعدی، قطعا کمک خواهیم کرد که در این راستا بانک کشاورزی نیز همچون گذشته در کنار شما است.
مدیرکل دفتر امور استان های وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: در اجرای تولیدات گلخانه ای در گذشته، شهرهای جیرفت و یزد پیشرو بودند اما خوشبختانه با روندی که در پیش و رو داریم، هم اکنون استان های زنجان، همدان، دماوند، کردستان و اقلیم سرد نیز در جهت تولید محصولات گلخانه ای می توانند فعال و موفق باشند.
وی با تقدیر از اقدام سرمایه گذاری کشاورزان در احداث مجتمع های گلخانه ای در استان کردستان اظهار کرد: اقدام ارزشمند شما که سرمایه خود را برای تولید به اجرا گذاشته اید جای تقدیر دارد و امیدواریم به همت و همکاری شما از این بحران و شرایط سخت کشور عبور کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان نیز در این بازدید گفت: برای آماده سازی زیرساخت های مجتمع گلخانه ای صادق آباد در زمان سفر مقام معظم رهبری ۲۸۰۰۰ میلیون ریال تعلق گرفت و در زمان اجرا ۴۶۰ میلیارد ریال تسهیلات کم بهره به متقاضیان طرح پرداخت شد.
سپری افزود: ظرفیت تولید این مجتمع ۲۶۰۰ تن انواع سبزی، صیفی و توت فرنگی است که زمینه اشتغالزایی مستقیم برای ۹۶ نفر و غیرمستقیم برای ۱۸۰ نفر را فراهم کرده است.
بنابر این گزارش، طرح گلخانه صادق آباد در جنوب شهرستان دهگلان در مساحتی ۲۳ هکتاری در بیست سایت ۴ هزار مترمربعی با سازه کاملا گالوانیزه و به صورت هیدروپونیک با پیشرفت بیش از ۷۰ درصدی در حال اجرا است که در این بازدید مسائل و مشکلات این طرح مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت.
در ادامه این سفر مشاور وزیر و مدیر کل هماهنگی امور استان های وزارت جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جهادکشاورزی استان کردستان و هیات همراه از سد امیرآباد کامیاران با ظرفیت ۵.۵ میلیون متر مکعب گنجایش، طرح سیستم آبیاری تیپ در سطح ۶۰۰ هکتار از اراضی روستاهای موچش، رمشت و کریان محمدآباد، شرکت ایمان طیور دارای سه فارم با ظرفیت ۱۰۵ هزار قطعه مرغ مادری سایت ۱۰۲ هکتاری شامل ۳ فارم مرغ مادر ظرفیت که هر کدام حدود ۳۷ هزار قطعه مرغ و جوجه کشی شامل ۱۶ دستگاه ستری و ۱۶ دستگاه هچری با ظرفیت کل تولید در سال ۲۰ میلیون قطعه جوجه با ۱۵۰ نفر شاغل به طور مستقیم بازدید کردند.
معاون استاندار خراسان رضوی گفت: برای اخذ مجوز خرید توافقی زعفران رایزنی میشود.

به گزارش روستانیوز به نقل از تسنیم، علی رسولیان معاون استاندار خراسان رضوی گفت:۱۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی برای کمک خرید زعفران به بانکهای مورد نظر در استان ابلاغ شده است که این تسهیلات در فصل برداشت زعفران برای کمک به کشاورزان، با پیگیری نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی اختصاص یافته است.
او افزود: از کل این مبلغ پنج هزار میلیارد ریال از سوی بانک کشاورزی، ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال توسط بانک توسعه صادرات و ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از سوی بانک ملت با سود ۱۵ درصد و دوره بازپرداخت یکساله پرداخت میشود.
معاون استاندار خراسان رضوی ادامه داد: این تسهیلات از طریق ثبت نام افراد در سامانه تسهیلات اعتباری "سیتا" وزارت جهاد کشاورزی و در قبال ارائه اسناد تضمینی به کسانی که به رونق بازار زعفران کمک کرده و بر قیمت آن تاثیر بگذارند، پرداخت میشود.
رسولیان بیان کرد: در تلاش هستیم با پیگیری از طریق استانداری خراسان رضوی و نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، مجوز خرید توافقی زعفران در استان را از تهران بگیریم، همچنین با برخی از صادرکنندگان ایرانی و خارجی مذاکره کردیم که نسبت به توسعه صادرات و تسهیل فرآیند آن اقدامات لازم را انجام دهند.
او تصریح کرد: برای رفع مشکلات صادرکنندگان در زمینه برگشت ارز حاصل از صادرات زعفران به متولیان امر در تهران پیشنهاد کردیم که در ازای برگشت ارز حاصل از صادرات زعفران از طریق تهاتر کالاهای اساسی را وارد کشور کنند.
مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی در گفتوگو با «روستانیوز» مطرح کرد

شرکت مادرتخصصی صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی با مشارکت تولیدکنندگان و به نمایندگی از سوی دولت تدوین برنامهها، سیاستهای کلان سرمایهگذاری و تأمین، تجهیز و تخصیص منابع مالی و اعتباری بخش کشاورزی از طریق صندوقها را برعهده دارد. این صندوقها خارج از چارچوب بانکها و نهادهای مالی و اعتباری دولتی و غیردولتی و متناسب با نیاز تولیدکنندگان بخش کشاورزی به دست خودشان تشکیل، مدیریت و اداره میشوند. به اعتقاد کارشناسان این حوزه، صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی یکی از بهترین سازکارها برای توسعه بخش کشاورزی است.
در همین رابطه جانعلی بهزادنسب، رئیس هیئتمدیره و مدیرعامل شرکت مادرتخصصی صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی، در گفتوگو «روستانیوز» با اشاره به مهمترین دستاوردها و فعالیتهای صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی، به برنامههای این صندوقها در رابطه با موضوعات کلان بخش کشاورزی اشاره کرد که در ادامه میخوانید.
با توجه به اینکه در سال پایانی دولت تدبیر و امید هستیم، درباره مهمترین دستاورد و فعالیتهای صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی توضیح دهید.
صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی با مشارکت تولیدکنندگان و سرمایه آنها در کنار کمک دولت بهعنوان یک نهاد پشتیبان از تقویت سرمایهگذاری همواره مطرح بوده است. درباره دستاورد و فعالیتهای صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی باید به سه عامل «تعداد صندوقها»، «میزان تسهیلات ارائهشده توسط صندوقها» و «عاملیتها» اشاره کرد. فعالیت صندوقها در دو حوزه اصلی قابل تقسیم است؛ یکی ارائه تسهیلات به اشکال مختلف برای اهداف متفاوت و دوم عاملیت منابع دولتی.
عاملیت منابع دولتی را میتوان اینگونه تعریف کرد که بهعنوان مثال در سامانههای نوین آبیاری که باعنوان طرح توسعه آبیاری تحتفشار در معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی دنبال میشود، دولت در قالب سامانههای نوین آبیاری، کمکهای بلاعوضی را به کسانی که آبیاری تحتفشار را اجرا کنند، میدهد. در این راستا منابعی که بهعنوان یارانه در اختیار بهرهبرداران قرار میگیرد، از طریق صندوقها به بهرهبرداران ارائه میشود که به این امر عاملیت منابع میگوییم.
در مجموع از ۱۵۶صندوقی که در کشور موجود است، ۵۳درصد در دولت تدبیر و امید شکلگرفته؛ بهعبارتی ۸۳صندوق در این دولت شکل گرفته است. همچنین از مجموع ۱۳۵هزار میلیارد ریالی که تسهیلات ارائه شده، ۸۵درصد آن یعنی ۱۱۵هزار میلیارد ریال در دولت تدبیر و امید به کشاورزان ارائه شده.
مجموع اعتبارات پرداختی عاملیتها از صندوقها به بهرهبرداران بالغبر ۵۸هزار میلیارد ریال بوده که ۸۴درصد آن یعنی حدود ۴۹هزار و ۵۵۰میلیارد ریال در دولت تدبیر و امید بوده است. بیشترین میزان عاملیت به سامانههای نوین آبیاری مربوط میشود که ۵۹هزار میلیارد ریال در این حوزه پرداخت شده است. حدود ۲۵۷هزار هکتار تا قبل از دولت تدبیر و امید اجرا شده و ۶۲۰هزار هکتار در دولت تدبیر و امید عاملیت تسهیلات برای اجرای آبیاری تحتفشار اجرا شده و عملاً ۷۱درصد از مجموع عاملیتها در دولت تدبیر و امید اجرا شده است.
چه برنامههایی برای تجمیع زنجیره تولید در دست اجرا دارید؟
صندوقها برای حمایتهایی که انجام میدهند، چهار محور اصلی را درپیش گرفتهاند؛ نخستین محور، حمایت از تکمیل زنجیره تولید است. دومین محور حمایت از شکلگیری، تقویت و گسترش کشاورزی قراردادی است. سومین محور حمایت از تشکیل و فعالیت شرکتهای دانشبنیان و فناور است. چهارمین محور هم تأمین نهادهها و خرید محصول در زمانهای مقرر است. در هر چهار حوزه، شرکت مادرتخصصی صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی و صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی، کار حمایت، تأمین سرمایه و تخصیص بهینه سرمایه را برعهده دارند.
باید توجه داشت که برنامه توسعه زنجیرهها را معاونتهای تخصصی و سازمانهای جهاد کشاورزی برعهده دارند و ما بهعنوان صندوق و پشتیبان این زنجیرهها، بهدنبال آن هستیم که بیشترین تسهیلات و منابع خود را به تکمیل زنجیرههای تولید اختصاص دهیم؛ بنابراین وقتی میگوییم صندوقها برای تکمیل زنجیرههای تولید حرکت میکنند، یعنی آنجایی که نیازمند برنامهریزی، پشتیبانی و ایجاد ظرفیت برای تکمیل زنجیرههای تولید است، ما وارد عمل میشویم. در این زمینه هم وارد حوزههای خاصی شدهایم؛ مثلاً از شکلگیری زنجیره ارزش شیر در خراسانجنوبی، شکلگیری و فعالیت زنجیره ارزش میگو در خوزستان، بوشهر و گلستان، شکلگیری و تکمیل زنجیره ارزش دام عشایر در استانهای خراسانشمالی و جنوبی و زنجیره ارزش مرغ در خراسانرضوی و... حمایت کردهایم. حمایت از زنجیره تولید سیر، گشنیز و گردو در همدان را نیز هماکنون در دست داریم. ایجاد سایر زنجیرههای ارزش را که در سایر استانها قابلیت تکمیل و شکلگیری دارند، در دستورکار صندوقهاست.
ایجاد زنجیره ارزش چه محاسنی دارد؟
زنجیره ارزش یا زنجیره تأمین یک مفهوم درونی، پایهای و ضروری در هر بخش اقتصادی دارد. زنجیره ارزش به این معناست که وقتی یک محصول در جایی تولید شود، قبل و بعد از تولید محصول باید اقداماتی انجام دهید. قبل از تولید محصول باید نهادهها، ماشینآلات، دانش، تخصص و مهارتهای لازم را ایجاد تا بتوانیم در حین تولید به بهترین نحو عمل کنیم و بهرهوری را بیش از پیش بالا ببریم. بعد از تولید هم باید محصول را بهگونهای فرآوری کنیم که از آن محصولات جانبی تولید کرده و در بازار با قیمت مناسب به فروش برسانیم و بتوانیم سود بیشتری را بهدست آوریم. به این فرآیند، «زنجیره ارزش» میگوییم. در این فرآیند هر کاری که انجام دهیم، بهنفع ماست.
آیا وزارت جهاد کشاورزی از سیاست حکمرانی برای تقویت زنجیره ارزش برخوردار است؟
وقتی صحبت از ابزار حکمرانی، اختیارات و امکانپذیری زنجیره ارزش یا تأمین به میان میآید، با مؤلفههای فراوانی از فضای کسبوکار ملی تا فضای کسبوکار بینالمللی مواجه میشویم؛ بهعنوان مثال اگر بخواهیم زنجیره ارزش انار را تکمیل کنیم، یک سر زنجیره ارزش انار به فضای کسبوکار ملی بازمیگردد که خارج از اختیارات بخش کشاورزی است و بخش دیگر به فضای درون بخش کشاورزی بازمیگردد که وزارت جهاد کشاورزی امکان پرداختن به این موضوع را دارد، اما بعضی از امکانات در اختیارش نیست؛ بهعنوان نمونه وقتی تولید بیشتر از میزان مصرف و نیاز کشور است، باید مازاد تولید را فرآوری و صادر کنیم. درگذشته براساس قانون انتزاع تولید محصولات کشاورزی و تمرکز تصمیمگیریها در این حوزه برعهده وزارت جهاد کشاورزی بود، اما بهدلیل تصمیم سران سه قوه اختیار بخش بازرگانی محصولات کشاورزی به وزارت صمت واگذار و این اختیار از وزارت جهاد کشاورزی سلب شد.
همچنین بعد از تولید محصول، موضوع فرآوری، بازاریابی و مصرف، تابع مؤلفههای مختلفی است؛ بهعنوان مثال بخش مهمی از میزان و نوع مصرف به فرهنگ شکلگرفته در این زمینه بازمیگردد که فرهنگسازی، هدایت و جهتدهی به آن در اختیار وزارت جهاد کشاورزی نیست. ایجاد و تقویت زنجیرهها به تمامی در اختیار یک دستگاه نیست. زنجیرهها در قالب یک فرآیند گسترش پیدا میکند، لذا نمیتوان گفت یک بخش یا یک مجموعه به تنهایی در آن تأثیرگذار است، بلکه تمام فرآیندهای ملی و بینالمللی که بهشدت درهم تنیده است، در این فرآیند اثربخش هستند.
یکی از راهکارهای کاهش ضایعات در بخش کشاورزی، پیادهسازی مدل کشاورزی قراردادی است. در این راستا صندوقها اقدامی داشتهاند؟ کشور ما از این لحاظ در چه جایگاهی قرار دارد؟
کشور ما در دهههای اخیر یکی از کشورهای پیشرو در زمینه کشاورزی قراردادی محسوب میشود. این نوع کشت در مناطق مختلف کشور ازجمله تولید چغندر در خراسانشمالی و تولید قند در فریمان انجام میشود. کشاورزی قراردادی در واقع قراردادی بین مصرفکننده و تولیدکننده محصول است که مصرفکننده محصول قبل از تولید و قبل از اینکه تولیدکننده بتواند وارد مرحله تولید شود، حمایتهایی را انجام میدهد و توافقی بین آنها شکل میگیرد. این کار در عرصه تولید چغندرقند و پنبه در کشور انجام میشود. وزارت جهاد کشاورزی با توجه به اهمیت کشاورزی قراردادی آن را در دستور کار قرار داده است و صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی نیز بهعنوان یک نهاد پشتیبانیکننده از این طرح حمایت میکنند.
شیوه حمایت صندوقها را در این زمینه میتوان اینگونه تعریف کرد که اغلب تولیدکنندگان نیازمند دریافت تسهیلات برای تولید هستند و خریدار هم امکان تأمین تسهیلات برای خرید را ندارد. صندوق ها در این قسمت وارد میشوند و به خریداران تسهیلات میدهند؛ درواقع صندوقها با این کار این تسهیلات را به کشاورز میدهند و وقتی محصول توسط کشاورز به خریدار داده شود، خریدار موظف است بدهی تسهیلاتی کشاورز را تسویه کند. به این ترتیب صندوقها کار حمایتی خود را انجام میدهند.
برخی از کارشناسان معتقدند تا زمانیکه بخش بازرگانی محصولات کشاورزی در اختیار وزارت جهاد کشاورزی بود، شاهد ارزآوری بالایی در این حوزه در کشور بودیم. نظر شما در اینباره چیست؟
بهعنوان یک مسئول دولتی تابع تصمیماتی هستم که در مجموعه دولت و نظام گرفته میشود. تصمیمی که از سوی سران سه قوه بهصورت مقطعی گرفته شده، این است که آن بخش از قانون انتزاع که به بازرگانی محصولات کشاورزی مربوط میشود، بهصورت موقت در اختیار وزارت صمت قرار بگیرد تا التهابات بازار به تعبیر سیاستمداران فروکش کند و در تصمیمگیری در عرصه تجارت یکپارچهسازی شود. به این تصمیم احترام میگذاریم و مجری آن هستیم.
بهطور کلی قانون انتزاع به دو دلیل به سود اقتصاد کشور و بخش کشاورزی بود؛ دلیل اول اینکه قانون انتزاع اختیاراتی را به وزارت جهاد کشاورزی در زمینه سیاستگذاری، برنامهریزی و حمایت از صنایعتبدیلی داده که میتواند به رونق صنایعتبدیلی بخش کشاورزی منجر شود. معتقدم که زنجیره تولید در بخش کشاورزی در انتها بهسمت صنایعتبدیلی میآید؛ بهعبارتی صنایعتبدیلی بخش جداییناپذیر تکمیل فرآیند تولید در بخش کشاورزی است. باید بتوانیم صنایعتبدیلی خاصی را در بخش کشاورزی مستقر کنیم که به محض برداشت، امکان فرآوری اولیه، آمادهسازی و جلوگیری از فساد محصول فراهم شود. اگر صنایعی نداشته باشیم که بتواند محصول با ارزشافزوده بالا تولید کند، بخش زیادی از محصول از بین میرود. بسیاری از محصولات ما همچون سبزی فسادپذیرند و بهسرعت از بین میروند؛ بنابراین قانون انتزاع این امکان را ایجاد میکند تا بتوانیم در ادامه تکمیل زنجیره ارزش و تولید در بخش کشاورزی، بلافاصله صنایع متناسب را طراحی و پیادهسازی کنیم.
دلیل دوم اهمیت قانون انتزاع به تجارت مربوط میشود. سیاستگذاری برای تجارت محصولات کشاورزی و تنظیم بازار محصولات داخلی از نکات بارز و ارزشمند قانون انتزاع است که به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شده است. این امر باعث میشود که بخش تولید بتواند متناسب با میزان تولید و وضعیت بازار مصرف تصمیم بگیرد که در چه مقطعی، چه میزان از محصول خاص را وارد بازار کند. بهترین حالت این است که تولیدکننده این تصمیم را بگیرد؛ به این جهت که بتواند منافع تولید را حفظ و سیاستگذاری تولید را با سیاستگذاری بازار بهگونهای تنظیم کند که پایدار باشد. سیاستگذار براساس قانون انتزاع که در دست وزارت جهاد کشاورزی است، میتواند تصمیم بگیرد که چه زمانی، زمینه صادرات را فراهم کند. به این دلیل که تولید و حساسیتهای تولید را رصد میکند، میتواند در همان زمان تصمیمات لازم در زمینه صادرات را بگیرد، اما اگر این تصمیمگیریها در دو جای متفاوت باشد، تا زمانیکه هماهنگی بین بخش تولید و بازرگانی ایجاد شود، محصول از بین رفته است.
تولیدات بخش کشاورزی بهشدت تابع زمان است و اگر یک تصمیم در زمان خود اتخاذ نشود، آثار منفی زیادی برای تولیدکنندگان و سایر فعالان این حوزه دارد. از این دو منظر، قانون انتزاع برای ایجاد توسعه و تعادل در تولید، مصرف و بازرگانی محصولات کشور بسیار حائز اهمیت است، اما در شرایط فعلی رؤسای سه قوه تصمیم گرفتند در مقطع کوتاهی بازرگانی بخش کشاورزی از سوی وزارت صمت مدیریت شود و طبیعی است که وزارت جهاد کشاورزی هم این امر را دنبال میکند. هرچند شاهد تبعات این تصمیم بودهایم؛ مثل تخصیص ناکافی ارز دولتی برای واردات نهادهها، مسائل مربوط به ترخیص کالاها و نرساندن نهادههای کشاورزی بهدست مصرفکننده واقعی که این موارد شرایط سختی را برای بخش کشاورزی ایجاد کرده است. البته این تصمیم مقطعی است و وزارت جهاد کشاورزی نیز تبعیت خود را از این تصمیم اعلام کرده، اما اگر زمانی شاهد شرایط بهتری باشیم و قانون انتزاع نیز با رفع بعضی از ابهامات با شدت و حدت بیشتری در بخش کشاورزی پیاده شود، بهطور قطع فضا برای تولید امیدوارکنندهتر خواهد بود.
ایجاد تحول در بخش کشاورزی چگونه ممکن است؟
ایجاد تحول اساسی در بخش کشاورزی با تغییر رویکرد پایهای ممکن خواهد بود. نکته اولی که باید به آن توجه شود، این است که باید زنجیرههای مبتنیبر تولید در بخش کشاورزی برجستهتر و میزان تولید برای بازار افزایش یابد تا امکان رقابت در عرصههای بینالمللی بیشتر شود. در تولید برخی محصولات کشاورزی مجبوریم که تولیداتی را انجام دهیم که از نظر کیفیت و قیمت قابل رقابت باشند. در این صورت ناچاریم فناوری و دانش را بیش از پیش به بخش کشاورزی وارد کنیم.
اگر رویکردمان را بهسوی کسبوکارهای کشاورزی سوق دهیم، بهدلیل گسترش کسبوکارها و براساس فعالیت شرکتهای دانشبنیان بخش کشاورزی به جلو حرکت و نقشش در ایجاد اشتغال، ارزشافزوده، صادرات، تولید ناخالص داخلی و تشکیل سرمایه بیش از گذشته افزایش پیدا خواهد کرد. همه ما در عرصه سیاستگذاری و برنامهریزی باید به این سمت حرکت و کشاورزی صرفاً تولیدمحور را بهسمت کشاورزی بازارمحور هدایت کنیم.
نکته دوم این است که صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی درواقع همچون نهادهای توسعهای هستند. از همه سهامداران و مدیران عامل صندوقها و همکاران در ۱۵۶صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی خواهش میکنم که به صندوقها فقط بهعنوان نهادی که پولی را جمع و توزیع میکند، نگاه نکنند، بلکه بهعنوان نهادی نگاه کنند که توسعه بخش کشاورزی را با توجه به سه محور «توسعه زنجیرهها و توسعه کشاورزی قراردادی»، «توسعه دانشبنیانها و استارتاپها در بخش کشاورزی» و «تأمین نهادهها و خرید محصول در زمان مناسب» دنبال میکنند. در این شرایط صندوقها تبدیل به یک نهاد توسعهای میشوند که تمام پشتیبانیهای خود را در این مسیر قرار میدهند.
نکته سوم اینکه صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی یکی از بهترین سازکارها در حوزه سرمایهگذاری کشاورزی هستند که منابع یکبار مصرف را به منابع پایدار در بخش کشاورزی تبدیل میکند. در بخش کشاورزی یارانههای زیادی پرداخت میکنیم؛ یارانه یک منبع یکبار مصرف است و نهایتاً به افزایش تولید کمک میکند، اما اگر این یارانهها را در صندوقها به سرمایه خود مردم تبدیل کنیم و دولت هم معادل همین سرمایه سهم خود را به صندوق بیاورد، تبدیل به سرمایه پایدار میشود؛ بهعنوان مثال اگر قرار است یکهزارمیلیارد ریال یارانه به چایکاران داده شود، اگر این مبلغ در صندوق بهعنوان سرمایه چایکاران آورده شود و دولت هم یکهزار میلیارد ریال سهم خود را به صندوق بپردازد، به یکباره دو هزار میلیارد ریال به سرمایه این بخش اضافه میشود و این دو هزار میلیارد ریال نیز همیشه در این صندوق وجود دارد و درحال گردش است. حداقل اثر این دو هزار میلیارد ریال این است که سرمایه در گردش مورد نیاز سالانه بهرهبرداران را تأمین میکند. یکی از مشکلات اساسی سرمایهگذاران در بخش کشاورزی، سرمایه در گردش است. این دو هزار میلیارد ریال میتواند همیشه وجود داشته باشد. علاوهبر این، همیشه درحال افزایش است و شاید بتوانیم سرمایه بانکها را نیز تجهیز کنیم و به بخش کشاورزی بیاوریم.
در انتها میبینیم که با یکهزار میلیارد ریال یارانه اولیه، دوهزار میلیارد ریال سرمایه در صندوق ایجاد و چهار هزار میلیارد ریال هم پشتوانه در طول زمان از بانکها گرفته شده است؛ درواقع ششهزار میلیارد ریال تجهیز منابع انجامشده است؛ البته این اقدام با سیاستگذاریهای درست انجام میشود.
صندوقها بهترین سازکار برای تبدیل منابع یکبار مصرف بهویژه یارانهها به منابع پایدار بهویژه در بخش کشاورزی هستند. تبدیل منابع یکبار مصرف به منابع پایدار در بخش کشاورزی اهمیت زیادی دارد. باید یک عزم ملی برای تبدیل منابع یکبار مصرف به منابع پایدار و اثربخش در بخش کشاورزی بهوجود بیاید.

آزمایشگاه ایکس آلفابت از سال ۲۰۱۸ تلاش برای استفاده از هوش مصنوعی به منظور ارتقای کشاورزی را آغاز کرد و این فعالیتها بالاخره با تولید یک ربات به ثمر نشسته است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، آلفابت دیروز از تکمیل طرح گروه ماینرال در آزمایشگاه ایکس آلفابت به منظور تولید ربات هوشمند کشاورزی خبر داد.
نرم افزارها و سخت افزارهای متنوعی بر روی این ربات نصب شده تا ربات یادشده از قابلیتهای فراوانی در حوزه هوش مصنوعی، شبیه سازی، شناسایی محیط و غیره برخوردار باشد. همچنین حسگرهای متنوعی بر روی این ربات نصب شده است.
ربات تولید شده توسط آلفابت انرژی خود را از طریق صفحات خورشیدی تأمین میکند و ضمن عبور از مزارع کشاورزی تک تک گیاهان کاشته شده را کنترل و بررسی میکند تا از سلامت و وضعیت رشد آنها مطلع شود. این کار با استفاده از دوربینها و حسگرهای متعدد صورت میگیرد.
این ربات برای افزایش دقت تصمیمها و بررسیهای خود از اطلاعات ماهوارهای، پیش بینی وضعیت آب و هوا، دادههای جمعآوری شده از خاک و نرم افزار هوش مصنوعی خود بهره میگیرد. این نرم افزار هوش مصنوعی با شناسایی الگوهای مناسب رشد محصول به کشاورزان اطلاعات بیشتری در مورد روش صحیح کاشت، داشت و برداشت محصولات گوناگون میدهد.
ربات چهار چرخ یادشده قادر به سمپاشی نیز هست و استفاده از آن موجب صرفه جویی در وقت و هزینههای کشاورزان میشود. استفاده از چنین رباتهایی بهره وری در زمان استفاده از زمینهای کشاورزی را نیز افزایش میدهد که این امر با توجه به تداوم گرمایش زمین و غیرقابل استفاده شدن بسیاری از زمینهای کشاورزی فعلی ضروری است.

سبزوار ـ مسئول باغبانی جهاد کشاورزی جوین گفت: اولین گلخانه مجهز به سیستم گرمایش از کف در شهرستان جوین به بهره برداری رسید.
فاطمه صابری نسب در گفتگو با مهر با بیان اینکه توسعه کشت گلخانه ای سبب افزایش بهره وری اقتصاد کشاورزی و مدیریت راهبردی آب در سال جهش تولید می شود، گفت: اولین گلخانه مجهز به سیستم گرمایش از کف در شهرستان جوین به بهره برداری رسید.
مسئول باغبانی مدیریت جهاد کشاورزی جوین با اظهار اینکه این گلخانه سبزی و صیفی که نوع کشت آن خیار است میتواند به خاطر قابلیت کنترل دما و گرمای یکنواخت در سال سه نوبت برداشت محصول خیار داشته باشد، افزود: در یک فضای کوچک میتوان به چندین برابر افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی دست یافت.
وی با بیان اینکه با اشتغالزایی انجام شده برای ۴ نفر مجموعا در سال حدود ۴۰ تن خیار تولید میشود، اظهار کرد: شهرستان جوین دارای ۲۴ هزار متر مربع کشت گلخانهای است و اولین گلخانه سبزی و صیفی مجهز به سیستم گرمایش از کف یا هیتینگ به متراژ ۱۲۰۰ متر مربع در این شهرستان به بهره برداری رسید.

سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی روز سهشنبه با صدور اطلاعیهای نسبت به افت شدید دما و احتمال بروز خسارت به کشاورزان این استان هشدار داد.
در این اطلاعیه که رونوشت آن به دفتر ایرنا نمابر شده آمده است: با ورود سیستمهای مرطوب و سرد از غرب و شمال استان احتمال بارندگی از بعدازظهر سهشنبه تا روز چهارشنبه در کل استان وجود دارد که روزهای پنجشنبه و جمعه در مناطق کوهستانی و شمالی استان به صورت برف خواهد بود و از روز دوم آذر ماه کاهش شدید دما در سراسر استان پیشبینی میشود.
این اطلاعیه میافزاید: پیشبینی میگردد دما در مناطق کوهستانی و شمال استان تا ۱۰ درجه زیر صفر کاهش یابد بنابراین به کشاورزان، باغداران و صاحبان واحدهای تولیدی بخش کشاورزی اعلام میشود برای جلوگیری از سرمازدگی توصیههای لازم را اعمال نمایند.
در این اطلاعیه به کشاورزان و باغداران توصیه شده است نسبت به جمعآوری باقیمانده محصولات زراعی و باغی تسریع و برای انتقال به انبار اقدام نمایند همچنین گلخانه داران و تولیدکنندگان واحدهای دام و طیور نسبت به کنترل تاسیسات حرارتی واحدهای خود اقدام کنند.
در اطلاعیه یاد شده با اشاره به کاهش شدید دمای شبانه و احتمال یخزدگی تاکید شده است کشاورزان و باغداران نسبت به حفظ و مراقبت از ماشین آلات کشاورزی، تاسیسات و تجهیزات آبیاری تمهیدات لازم را فراهم کنند.
سالانه برای تولید هشت میلیون تن انواع محصولات باغی، زراعی و دامی در خراسان رضوی یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین زیرکشت ۸۳ نوع محصول میرود. بخش کشاورزی ۲۸ درصد اشتغال و ۳۰ درصد صادرات غیرنفتی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.

مشهد- ایرنا- مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: برداشت پسته در این استان نسبت به پارسال ۱۵ درصد افزایش دارد.
هاشم نقیبی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: امسال بیش از ۸۵ هزار تن پسته خشک در خراسان رضوی تولید شد که تبدیل باغ های نابارور به بارور، بارندگی موثر بهاره و به حداقل رسیدن خسارت ناشی از آفتها و بیماریها به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، از عوامل افزایش تولید این محصول بوده است.
وی ادامه داد: ۱۰۸ هزار هکتار باغ پسته دیم و آبی در خراسان رضوی وجود دارد که از این میزان ۷۳ هزار هکتار بارور و بقیه غیربارور است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: عملکرد پسته امسال حدود ۱.۵ تن پسته خشک در هر هکتار است.
حجم تولید پسته در ایران ۳۰۰ هزار تن است. میزان صادرات پارسال پسته از کشور ۱۳۰ هزار تن بود که ۶ هزار و ۵۰۰ تن آن معادل پنج درصد سهم خراسان رضوی است.
ارزش صادرات پسته ایران پارسال ۱.۲ میلیارد دلار و ارزش صادرات پسته خراسان رضوی ۶۰ میلیون دلار ثبت شده است.
سال ۱۳۹۷ به دلیل سرمازدگی بهاره و قرار داشتن در سال ناباروری پسته، محصول برداشتی از خراسان رضوی کاهش چشمگیر داشت.
در سال ۹۷ حدود ۴۱ هزار و ۶۰۰ تن پسته از باغهای خراسان رضوی تولید شد که این میزان در سال ۹۸ به ۸۲ هزار تن رسید.

مشهد- ایرنا- معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: ۱۵ درصد محصول سیب این استان به دلیل سرمای بهاره و شدت بارندگی ها در سالجاری دچار خسارت شده است.
محمدرضا ساربان روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: امسال حدود ۲۲۰ هزار تن محصول سیب از باغات این استان برداشت شده که ۱۵ درصد کمتر از پیش بینی انجام شده است.
وی ادامه داد: این مقدار سیب از ۱۶ هزار هکتار باغات بارور استان برداشت شده و میزان عملکرد امسال آن نیز ۱۶ تن در هکتار می باشد.
معاون سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون خراسان رضوی پس از استان های آذربایجان غربی، اصفهان و تهران رتبه چهارم کشور را در تولید این محصول باغی دارد.
وی با بیان اینکه تنوع اقلام سیب در این استان بسیار زیاد است افزود: سه قلم سیب بهاره، تابستانه و پاییزی در استان برداشت می شود و طی سنوات قبل ۴۰ تا ۴۵ هزار تن سیب تولیدی این استان به خارج از کشور صادر شده است.
۳۶۳ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی خراسان رضوی فعالیت دارند که سالانه هشت میلیون تن انواع محصولات باغی، زراعی و دامی تولید می کنند.
سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در خراسان رضوی زیر کشت ۸۳ نوع محصول می رود.
بخش کشاورزی ۲۸ درصد اشتغال و ۳۰ درصد صادرات غیرنفتی استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به افزایش قیمت کود و عدم استفاده برخی از گندمکاران از کود فسفره گفت: کشاورزان برای جبران خسارت عدم استفاده از کود فسفره از کودمال کردن بذر و محلولپاشی استفاده کنند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، کامبیز بازرگان معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، امروز در رویداد ملی ترویج نوآوری و تجارت موفق کشاورزی در موسسه آموزش و ترویج کشاورزی اظهار کرد: در سال جهش تولید به طور ظالمانه در حوزه غذا و دارو مورد تحریم قرار گرفتهایم؛ ما به عنوان دستگاهی که مسئولیت مستقیم در امنیت غذایی کشور را برعهده داریم باید به شدت مراقب آن باشیم.
وی افزود: مجموعه پژوهشگران و کشاورزان توانمند و پیشرو کشور میتوانند در تامین و امنیت غذایی کشور نقش داشته باشند و تجربیات و دستاوردهای خود را در اختیار سایر کشاورزان قرار دهند.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: در این شرایط تحریم باید برنامه ای متناسب و خاص داشته باشیم که از طریق نفوذ دانش در عرصه میتوان به شدت از تبعات تحریم کاست و به بخش تولید برای افزایش بهرهوری کمک کرد.
بازرگان تصریح کرد: طرحهایی مانند یاوران تولید که در وزارت جهاد کشاورزی نیز دنبال میشوند و منجر به حضور پژوهشگران در عرصه شده است در نهایت میتواند شرایط تولید را ارتقاء دهد.
این مقام مسئول اظهار داشت: شرایط تحریم و همچنین بروز بیماری جهانگیر کرونا اتفاقات متفاوتی را در تجارت مواد غذایی کلید زده است بطوریکه دیگر برخی از کشورها تصمیم گرفتهاند که صادرات مواد غذایی نداشته باشند.
وی ادامه داد: در این شرایط تمام کشورها به ارزش خوداتکایی در تولید مواد غذایی دست یافتهاند و تلاشهای متعددی در این زمینه در حال انجام است.
بازرگان یادآور شد: وزارت جهاد کشاورزی قبل از بروز کرونا نیز همواره خودکفایی و خوداتکایی را دنبال و برای تحقق آن تلاش می کرد چنانچه در تولید محصولاتی مانند پنبه، کلزا، گندم و ... تلاشهای خوبی انجام شده و ما به خودکفایی رسیدهایم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: این احتمال وجود دارد که از تجربیات کشاورزان پیشرو و پژوهشگران باید به طور همزمان استفاده شود تا به ارتقاء یک محصول از زوایای مختلف کمک رساند.
وی افزود: تولیدکنندگان پیشرو بخش کشاورزی عملکردی چند برابری و حتی تا مواردی هشت برابری را در مقایسه با متوسط تولید تجربه کردهاند که با ارتقاء بخشی از این تجربیات به عرصه و فعالیتهای دیگر کشاورزان میتوان میانگین بهرهوری و عملکرد تولید در واحد سطح را افزایش داد.
بازرگان با اشاره به اینکه کشاورزان در سال جاری محدودیتهایی برای تامین کودهای کشاورزی دارند گفت: افزایش قیمت ماههای اخیر محدودیتهایی برای بهرهوران بخش کشاورزی ایجاد کرده است اما باید توجه کرد که اگر کود فسفر در محصولی مانند گندم استفاده نشود منجر به پوکی و لاغر شدن دانههای گندم میشود.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تاکید کرد: با وجود اینکه وزارت جهاد کشاورزی تمایل داشت که قیمت گندم با نرخ بالاتری تعیین شود تا هزینههای تولیدکنندگان جبران شود اما قیمت مصوب گندم همین است و باید تنوع در سبد مصرفی کود کشاورزان ایجاد کنیم.
برخی کشاورزان به دلیل گرانی از کود فسفره استفاده نکردهاند
وی گفت: بر اساس اطلاعات واصله بسیاری از کشاورزان با وجود کاشت گندم از کود فسفره استفاده نکردهاند اما باید توجه داشت که این امر در عملکرد آنها به شدت تاثیرگذار است.
دو پیشنهاد جایگزین معاون وزیر جهاد کشاورزی برای کود گران
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: کشاورزانی که از کود فسفره استفاده نکردهاند میتوانند بذور خود را قبل از کاشت کودمال نمایند که این امر 40 تا 50 درصد از خسارت عدم استفاده از کود فسفره را کاهش میدهد. همچنین به کشاورزان توصیه میشود از محلول پاشی برای جبران خسارت استفاده کند.